واحد ارتباطات و اطلاع رساني پژوهشگاه فرهنگ و هنر: هر فرد، سازمان یا مجموعه‌ای که ارتقا و پیشرفت خود را بخواهد، باید هدفی بلند را در نظر بگیرد و برای نزدیک شدن به آن برنامه‌ریزی کند. یکی از پیش‌نیازهای برنامه‌ریزی، شناخت وضعیت موجود و تحلیل دقیق آن است. موضوع آموزش الکترونیکی و کاربردهای گوناگون آن نیز از این قاعده مستثنی نیست. لذا اگر بنا داریم گامی در این مسیر برداریم و از این فناوری برای اهدافی چون گسترش آموزش‌های اسلامی بهره‌ بگیریم، لازم است نقاط قوت و ضعف خود را در این زمینه بشناسیم و فرصت‌ها و تهدیدهایی را که در برابر این هدف قرار دارد شناسایی کنیم. در این یادداشت مروری بر نقاط قوت و فرصت‌های موجود در زمینهٔ آموزش الکترونیکی علوم اسلامی خواهیم داشت و بررسی نقاط ضعف و تهدیدها را به یادداشتی جداگانه موکول می‌کنیم.

منظور از نقاط قوت، توانمندی‌ها و دارایی‌هایی است که در دست‌یابی به اهداف مؤثر است. فرصت نیز به معنی عوامل خارجی و منافع بالقوه‌ای است که اگر از آن به‌درستی استفاده شود و به فعلیت برسد، تأثیری مثبت در رسیدن به اهداف دارد. در شرایط موجود، از میان آنچه در زمینهٔ آموزش الکترونیکی علوم و معارف اسلامی نقطهٔ قوت به حساب می‌آید می‌توان به این موارد اشاره کرد:

- محتوای غنی معارف اسلامی با آموزه‌های فراوان معرفتی، اخلاقی، فقهی و مانند آن؛
- در اختیار داشتن میراث مکتوب صدها سال تلاش علمی دانشمندان مسلمان؛
- حضور عالمان وارسته و فعالیت علمی آنان در رشته‌‌های گوناگون علوم اسلامی؛
- وجود مراکز آموزشی و پژوهشی متعدد در زمینهٔ علوم اسلامی؛
- پیشرو بودن حوزه‌های علمیه در بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات؛
- نهادینه شدن فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در میان متخصصان علوم اسلامی؛
- تولید نرم‌افزارهای تحقیقاتی متعدد و کارآمد در رشته‌های گوناگون علوم اسلامی؛
- حضور فعال مراجع تقلید، نهادهای دینی و مراکز اسلامی در شبکه اینترنت؛
- سابقهٔ فعالیت چند مرکز آموزش الکترونیکی علوم اسلامی و تجارب موفق برخی از آنها در این زمینه؛
- انگیزه‌‌های معنوی و رسالت‌های دینی برخی از فعالان این حوزه؛
- وجود اساتید و متخصصان علوم اسلامی آشنا با فضا و ابزارهای فضای مجازی؛
- تجارب و توانمندی‌های دانش‌آموختگان دوره‌های آموزش الکترونیکی مرتبط؛
- آشنایی بخش قابل توجهی از مخاطبان با امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات؛
- در اختیار داشتن توان فنی و نیروی انسانی متخصص.

در کنار این نقاط قوت، فرصت‌های فراوانی نیز وجود دارد که از آنها می‌توان برای تقویت آموزش الکترونیکی در زمینهٔ علوم اسلامی بهره گرفت. برخی از این فرصت‌ها عبارت است از:

- اشتیاق روزافزون اقشار گوناگون برای آشنایی عمیق‌تر با علوم و معارف اسلامی؛
- موج اسلام‌خواهی و علاقهٔ دیگر ملت‌ها برای آشنایی با آموزه‌های شیعه؛
- نیاز سازمان‌های متقاضی آموزش‌های ضمن خدمت به محتوای اخلاقی و مذهبی؛
- نیاز دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به دروس معارف؛
- نیاز جامعه به رشته‌های کاربردی و میان‌رشته‌ای با گرایش‌های دینی؛
- نیازهای کمک‌آموزشی در سطح دانش‌آموزان مدارس؛
- اشتیاق بانوان خانه‌دار به تحصیلات عالی در کنار تربیت فرزند؛
- امکان بهره‌گیری از وجوهات شرعی برای پشتیبانی از آموزش‌های دینی؛
- انگیزهٔ بسیاری از خیران برای کمک به آموزش‌های دینی؛
- تجارب دیگر ادیان و مذاهب در زمینهٔ آموزش الکترونیکی.

بدون تردید، هر قدر تحلیل دقیق‌تری در این زمینه به‌دست آوریم و نقاط بیشتری را در این باره شناسایی کنیم، شرایط بهتری برای برنامه‌ریزی و اقدام در اختیار خواهیم داشت. چرا که در فرایند برنامه‌ریزی می‌توان با تکیه بر نقاط قوت، راهبردهایی مناسب را برای به فعلیت رساندن فرصت‌ها، کاهش نقاط ضعف و مقابله با تهدیدها طراحی کرد.

شما نیز اگر نقطهٔ قوت یا فرصتی را در این موضوع سراغ دارید در بخش نظرات یا صفحهٔ‌ ارتباط با من مطرح کنید تا با هم‌فکری، این بحث را کامل کنیم و پس از آن به نقاط ضعف و تهدیدها بپردازیم.

نويسنده: حجت الاسلام والمسلمين استاد سيد حميد حسيني

 منبع: سايت تعليم