واحد ارتباطات و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و هنر، زهرا تالانی: استفاده از فضاهای مجازی مانند تلگرام ، وایبر، لاین و ... این روزها دیگر پیروجوان نمی شناسد و تقریبا هرکسی که تلفن هوشمند دارد، عضو یک یا دو گروه هم هست. اما آنچه که این روزها بیشتر توجه را جلب کرده حضور زنان خانه دار در گروه‌هایی برای آموزش و خرید و فروش است؛ فروش لباس و کفش، شیرینهای خانگی و هزاران محصول دیگر امروز دیگر در گروه‌های مجازی باب شده و تبدیل به یک تجارت مجازی برای زنان خانه دار شده است.

در همین زمینه با محمدرضا رستمی معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گفت و گویی انجام داده ایم. در زمانی که این گفتگو انجام شد، آقای رستمی مشاور وزیر ورزش و جوانان و همچنین دبیر کمیته ملی فضای مجازی و جوانان وزارت ورزش و جوانان بود.

این گفتگو را می‌خوانید؛

آقای دکتر، جدیدا حضور زنان خانه دار در فضای مجازی مانند تلگرام و وایبر افزایش یافته و حتی برخی از این فضا به عنوان تجارت و آموزش استفاده می کنند. شما این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟

همانطور که می دانید، الان عمومیت گرایش به فضای مجازی در بین همه اقشار جامعه وجود دارد اما زنان خانه دار چون کمتر درگیری دارند میزان استفاده شان بالا است؛ البته هنوز آمار نگرفتیم که میزان استفاده گروههای اجتماعی مانند دانشجویان، دانش آموزان یا زنان و مردان چقدر است اما آنچه شواهد نشان می دهد زنان خانه دار بیشترین استفاده را دارد. از این رو ما تصمیم گرفتیم با افزایش سواد رسانه ای در میان تمام گروه‌ها به ویژه زنان ومادران آسیب‌های این موضوع موضوع را کنترل کنیم چون تنها تعداد محدودی از کاربران که در این زمینه تخصص دارند نحوه استفاده را می دانند. البته به نظر من این موضوع تفاوتی در میان زن و مرد وجود ندارد چون هر دو در این فضا فعالیت زیادی دارند. باید بدانیم که مصرف رسانه ای شامل چه رسانه هایی، به چه میزان و به چه شکلی و کاربردی است. یعنی باید ابعاد مختلف آن را پیدا کنیم و بدست آوریم که مثلا از وایبر شهروندان به عنوان یک کار تجاری استفاده می کنند یا تفریح و شادی.

یعنی در کارگروه فضای مجازی وزارت ورزش و جوانان برنامه ای برای بالا بردن سواد رسانه ای زنان و مادران دارید؟

بله، چون بیشتر زنان باید مورد توجه قرار گیرند چون آنها خانواده را اداره می کنند. از این رو در سال 94 برای مادران به ویژه مادران خانه دار که تقریبا مصرف آنها از فضای مجازی بیشتر است چون فرصت بیشتری در خانه دارند طرح سبک زندگی در عصر رسانه ویژه مادران را اجرا کنیم. مادران جون با جوانان در ارتباطند، اگر سواد رسانه ای داشته باشند، در تربیت آنها نقش مهمی دارند، می توانند در کنترل استفاده از فضای مجازی موثر باشند و موفقتر عمل کنند. به هرحال اگر سطح آگاهی مردم بالا برود هم خودشان از این فضا مصون می مانند و بعد توانایی انتقال این دانش، سواد و آگاهی را به جوانان و خانواده داشته دارند.

این طرح به چه صورت خواهد بود؟

طرح شامل سه بسته آموزش، تبلیغات و فرهنگ سازی و پژوهش است. در بخش آموزش ما مدیریت موبایل در خانواده، مدیریت ماهواره در خانواده، مدیریت شبکه های اجتماعی و مدیریت کامپیوتر و بازیهای آن در خانواده را به صورت کاربردی آموزش می دهیم که به لحاظ رفتاری و نگرشی می تواند موثر باشد. از نظر تبلیغات هم به دنبال این هستیم تا به کمک رسانه های مکتوب، دیداری و نوشتاری پیامها و انیمیشن‌هایی تولید کنیم که سطح آگاهی و فرهنگی از نظر مواجه با این موضوع در بخش آموزش بالا برود و حساسیتها را افزایش دهد تا آسیبهای احتمالی را شناسایی و کاهش دهیم و مزایای استفاده از ین شبکه ها را هم نشان دهیم؛ تا یک آگاهی بیشتر و همگرایی بین مردم باشد. در حوزه پژوهش سه پژوهش داریم که پایه های سیاستگذاری، برنامه ریزی حقوقی در فضای مجازی می شود.

این پژوهشها را چگونه انجام می دهید؟

پژوهش اول درمورد مصرف شهروندان به ویژه مادران، بررسی سواد رسانه ای شهروندان و اعتیاد رسانه ای است. این برای اولین بار است که در کشور یک طرحی در این مورد برنامه ریزی و درحال اجرا است و امیدوارم تمام نهادهای مدنی و دولتی کمک کنند تا کار کار انجام شود و نتابج خوبی برای کشور داشته باشد.

این طرح چه زمانی اجرا می شود؟

طرح به لحاظ منابع آموزشی آماده شده، گروه‌های آموزشی هم معین هستند اما منابع مالی نیاز به کمک داریم. امیدوارم تا پایان تابستان کار اجرا شود.

کار پژوهشی به چه صورت خواهد بود؟

کار میدانی و روشهای گروهی داریم که با مخاطبان عام و خاص انجام می شود و از حضور صاحبنظران در کل کشورهم استفاده می کنیم تا درکل کشور اجرا شود.

چطور می توانید این طرح و پژوهش را در کل کشور اجرا کنید؟

سواد رسانه ای یعنی چگونگی استفاده و مواجه عاقلانه، انتقادی و فعالانه از انواع رسانه ها. ما ابتدا با تبلیغات و نشان دادن مزایای استفاده از این رسانه ها را نشان می دهیم وبعد کلاسهای آموزشی را به کمک نهادها برگزار می کنیم. بیتشر هم گروه هدف ما مادران هستند، چون اگر مادران آموزش ببینند و ابعاد مختلف استفاده از رسانه را بدانند نباید تردید کرد اثرات اجتماعی، شغلی، فرهنگی و اجتماعی دارد و فرصتهای خوبی فراهم می کند. به هر حال الان هم از این فضاها برای تجارت استفاده می شود اما اگر ما بدانیم چطور از این فضا استفاده کنیم بیشتر می تواند در اشتغالزایی و آگاهی موثر باشد.

بنابراین شما هم معتقدید که از این فضا می توان برای اشتغالزایی استفاده کرد؟

با توجه به اینکه مقوله اشتغال مهمترین دغدغه مسوولان و مردم است با استفاده علمی و تخصصی از فضای مجازی می توانیم گامی اساسی در راستای ایجاد اشتغال برداریم. با ایجاد طرح توانمندسازی کسب و کار در فضای مجازی، فرصت اشتغال برای 31 هزار نفر در نقاط مختلف ایران اسلامی ایجاد می شود. طرح توانمندسازی کسب و کار فضای مجازی برای جوانان و مادران در همه استان ها اجرا می شود و این طرح شامل کسب و کار فضای مجازی، خویش فرما و دانش بنیان است.